Dzisiejszy tekst na blogu poświęcam antybiotykom. Mamy szczyt sezonu infekcyjnego i bardzo wiele pytań o antybiotyk i jego stosowanie się pojawia.

Lekarz zleca, ale Ty pytaj!

To co podkreślam na samym wstępie. Ja nie odpowiem Wam przez internet na pytanie czy dziecko rzeczywiście musi brać dany antybiotyk. Jedyna osoba która odpowie to ten lekarz, który dziecko bada i ten antybiotyk zapisuje. To jest ten moment (wizyta w gabinecie), kiedy takie pytanie możecie zadać o podyskutować. Późniejsze zadanie pytania lekarzowi w internecie niestety nie jest dobrym pomysłem.

Szanuj antybiotyki

Jedna z moich pacjentek ostatnio powiedziała: „ja wiem, że pani nie przypisuje antybiotyku jak nie trzeba”. Przede wszystkim rzadko zapisuję antybiotyk, bo większość infekcji u dzieci po prostu tego antybiotyku nie wymaga. Zapalenie gardła, zapalenia krtani, oskrzeli, biegunki… Ich przyczyną najczęściej są wirusy, więc antybiotyk na nic się tu nie zda.

Staram się chronić antybiotyki poprzez ich rozsądne stosowanie. Nie tylko ja uważam że antybiotyki to cudowny wynalazek. To jedno z największych osiągnięć medycyny. Niedługo penicylina będzie obchodzić swoje setne urodziny i mam nadzieję, że uczcimy je rozsądnym zapisywaniem antybiotyków.

Relacja rodzic pacjenta-lekarz

Zdarzają mi się rodzice pacjentów, którzy za wszelką cenę chcą uniknąć antybiotyki, ale jest i taka grupa, która czasami próbuje antybiotyk na mnie niejako wymusić. Moja relacja z pacjentami opiera się na zaufaniu. Żeby je zdobyć dużo tłumaczę i opowiadam. Dzięki temu rodzic wie więcej rozumie i lepiej stosuje się do zaleceń. Dlatego zawsze Was namawiam do rozmowy z lekarzem w gabinecie. Pytajcie i słuchajcie.

Moje TOP 10 zasad antybiotykoterapii

Przedstawiam listę dziesięciu błędów, które często występują w antybiotykoterapii u dzieci. Jeśli je odwrócimy to mamy TOP 10 zasad.

Zanim zapiszę antybiotyk dla mojego małego pacjenta zawsze najpierw analizuję wywiad i przeprowadzone badanie fizykalne i oceniam na ile rzeczywiście pacjent wymaga takiego leczenia. Później dochodzi jeszcze kilka innych zasad, które rodzicowi tłumaczę.

Warto o tych zasadach pamiętać, aby unikać niepożądanych skutków i skutecznie leczyć infekcje:

1. Nadużywanie antybiotyków:
   • Antybiotyki są potężnym narzędziem, ale nie zawsze są potrzebne. Ich przepisywanie bez właściwej diagnozy lub w przypadku infekcji wirusowych może prowadzić do oporności bakterii na te leki. Bakterie nauczą się reagować na antybiotyk i kiedy rzeczywiście będzie on potrzebny to może okazać się nieskuteczny.
     NIE NADUŻYWAM.
2. Stosowanie antybiotyków w infekcjach wirusowych:
   • Wirusy są częstą przyczyną infekcji dróg oddechowych. Przepisywanie antybiotyków na wirusowe zapalenie gardła czy grypę jest nieuzasadnione. Jeśli mamy wątpliwości co do czynnika, który infekcje wywołuje to możemy zaprosić pacjenta np kolejnego dnia na wizytę lub po dwóch dniach, zbadać ponownie, zobaczyć czy obraz choroby nie jest bardziej oczywisty i jak pacjent reaguje na takie leczenie objawowe (czyli nawadnianie, podawanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych). Możemy też zlecić dodatkowe badania – szybkie wymazy z nosa na wirusy, albo wymaz z gardła na paciorkowca. Albo CRP czy morfologię (albo jedno i drugie).
     NIE STOSUJĘ NA INFEKCJE WIRUSOWE.
3. Wybór niewłaściwego antybiotyku:
   • Niektóre antybiotyki są bardziej efektywne w walce z konkretnymi bakteriami. Wybór odpowiedniego leku jest kluczowy. Lekarz decyduje jaki antybiotyk jest najbardziej pożądany na leczenie konkretnej choroby. Pomaga w tym szereg zaleceń. Jedną z moich ulubionych pomocy naukowych jest „Przewodnik antybiotykoterapii” pod redakcją Katarzyny Dzierżanowskiej-Fangrat – jest on co roku aktualizowany.
     DOBIERAM ANTYBIOTYK DO CHOROBY I PACJENTA.
4. Nieprawidłowe dawkowanie:
   • Niewłaściwe dawkowanie antybiotyku może prowadzić do nieskutecznego leczenia lub powstania oporności. Dawkę ustala lekarz. U dzieci ważących mniej niż 40 kg dawkowanie przeliczamy na kilogramy masy ciała. Ale ten przelicznik uzależniony jest też od choroby, którą chcemy leczyć. Inne dawkowanie będzie w zapaleniu ucha, a inne w zapaleniu płuc.
     PRZELICZAM DAWKOWANIE.
5. Przerwanie kuracji przedwcześnie:
   • Nawet jeśli dziecko czuje się lepiej, należy kontynuować antybiotykoterapię zgodnie z zaleceniami lekarza. Nie przerywajcie zbyt szybko leczenia, nawet jeśli objawy ustąpią po 2-3 dniach.
     STOSUJĘ ANTYBIOTYK PEŁEN OKRES KURACJI.
6. Nieprawidłowe rozpuszczenie zawiesiny:
   • Antybiotyki dla dzieci muszą zostać odpowiednio przygotowane. Dlatego kupujecie proszek, który należy rozpuścić. Dokładna instrukcja znajduje się w ulotce konkretnego leku. Trzymajcie się dokładnie tych zaleceń.
     ROZPUSZCZAM ANTYBIOTYK ZGODNIE Z ZALECENIAMI Z ULOTKI.
7. Stosowanie antybiotyków bez recepty:
   • Antybiotyki są lekami na receptę. Ich samodzielne stosowanie jest niebezpieczne. Nawet jeśli macie w domu końcówkę jakiegoś antybiotyku, albo Wasze drugie dziecko ma podobne objawy, było u lekarza i otrzymało antybiotyk to nie jest on uniwersalny. Recepta na antybiotyk była dla konkretnego pacjenta i to ten pacjent ma ją zrealizować i otrzymać zapisane leczenie. Dawkowanie dla drugiego dziecka, nawet z tymi samymi objawami może być totalnie inne, a może nawet konieczny będzie zupełnie inny antybiotyk. Nie podawajcie go na własną rękę.
     NIE STOSUJĘ ANTYBIOTYKÓW BEZ RECEPTY.
8. Brak informacji o alergiach:
   • Przed przepisaniem antybiotyku lekarz powinien zapytać o ewentualne alergie. zgłoś ewentualne działania niepożądane które wystąpiły w przeszłości. Najlepiej zapisywać takie informacje na bieżąco w książeczce zdrowia dziecka.
     ZANIM PODAM ANTYBIOTYK PYTAM O ALERGIE.
9. Zbyt długi okres stosowania:
   • Niektóre antybiotyki nie wymagają długotrwałego leczenia. Dłuższe stosowanie może prowadzić do oporności. Lekarz zapisuje antybiotyk. Jeśli zaleca go na 5 dni to tyle go stosuj. Jeśli na 10 dni to również tyle podawaj. Zalecenie może zmienić się w trakcie – na przykład po kontroli u lekarza, ale nie modyfikuj długości terapii samodzielnie.
     JEŚLI TRZEBA ZAPISUJĘ ANTYBIOTYK NA DŁUGO, jeśli mogę – SKRACAM CZAS TERAPII.
10. Nieprawidłowe przechowywanie antybiotyku:
    • Leki powinny być przechowywane zgodnie z zaleceniami na opakowaniu. Niewłaściwe warunki mogą obniżyć ich skuteczność. Niektóre antybiotyki muszą być przechowywane w lodówce, a inne wręcz przeciwnie.
      PRZECHOWUJĘ ANTYBIOTYK ZGODNIE Z ZALECENIAMI PRODUCENTA.

Pamiętajmy, że właściwe stosowanie antybiotyków jest kluczowe dla zdrowia naszych dzieci!

Źródła:

• antybiotyki.edu.pl
• „Przewodnik antybiotykoterapii” pod redakcją Katarzyny Dzierżanowskiej-Fangrat