Ledwo skończyliśmy ostatni sezon grypowy, a za rogiem czai się kolejny. Czas zacząć się do niego przygotowywać. Najlepszym sposobem przygotowania jest profilaktyka.

Refundacja w sezonie 2023/2024

Tym razem zacznę nieco inaczej. Od refundacji. Doczekaliśmy się (również my – dorośli) 50% refundacji na szczepienia przeciw grypie 🙂

Szczepionki objęte są refundacją dla wszystkich dzieci po 6.msc życia ORAZ dla wszystkich dorosłych. Są dodatkowo grupy dla których szczepionki są dostępne za darmo – dzieci, kobiety w ciąży i seniorzy powyżej 65 roku życia.

Są jednak różnice w tym jakie szczepionki są refundowane dla kogo.

Kogo szczepić?

Same wskazania refundacyjne mówią nam już trochę o tym dla kogo przeznaczona jest szczepionka.

Szczepienie jest zalecane u wszystkich dzieci po 6. msc życia. Ta grupa mnie oczywiście najbardziej interesuje ze względu na moją specjalizację. Dzieci potrafią naprawdę ciężko chorować na grypę. Gorączka może przekraczać 40’C, a do tego utrzymywać się niekiedy nawet 10 dni.

Dodatkowo szczepienia są zalecane u osób dorosłych – ze szczególnym naciskiem na kobiety w ciąży (na każdym etapie ciąży mogą się szczepić), przewlekle chorych i na osoby starsze. Co oczywiście nie wyklucza z tych zaleceń młodych i silnych 20-latków.

Światowa organizacja zdrowia zaleca szczepienia przeciwko grypie sezonowej również osobom o zwiększonym ryzyku narażenia na grypę, m.in. pracownikom ochrony zdrowia.

„Ja się grypy nie boję, ja na grypę nie choruję”

Nie raz słyszałam i podziwiam. Bo ja się grypy boję chociaż nigdy na nią nie chorowałam. Szczepię się od wieku nastoletniego. Ale widzę jak chorują moi pacjenci i w żadnym momencie nie chciałabym się z nimi zamienić.

Grypa zaczyna się dość gwałtownie, dziecko wysoko gorączkuje – nawet do 40-41’C, ma bóle mięśni, stawów, gorszy apetyt, ból głowy i kaszel – suchy i silny, napadowy.  Nie musi mieć kataru.

Najbardziej męczący są kaszel i temperatura, która może się utrzymywać przez wiele dni.

Osłabienie, które dopada dziecko w grypie może trwać nawet 2-3 tygodnie. W przebiegu grypy dochodzić może również do powikłań – zapalenia ucha, zapalenia płuc, niewydolności krążenia.

Wiele osób myli przeziębienie z grypą, a to zupełnie inne wirusy i zupełnie inny przebieg. Więcej o różnicach między przeziębieniem i grypą poczytacie w oddzielnym wpisie: klik.

Kiedy zaczyna się sezon? Kiedy najlepiej się szczepić?

Na grypę warto szczepić się co roku. Wirus grypy jest dosyć sprytny i nieustannie się zmienia. Stąd też trzeba z roku na rok w oparciu o te zmiany modyfikować skład szczepionek. Więcej o tym pisałam w oddzielnym wpisie: klik.

W Polsce grypa należy do chorób zakaźnych podlegających obowiązkowym meldunkom epidemiologicznym. Dzięki temu co sezon możemy obserwować jak rozkłada się liczba zachorowań na grypę w naszym kraju w danym sezonie. Dodatkowym ułatwieniem w postawieniu rozpoznania są szybkie testy na grypę. Dostępne w niektórych placówkach ochrony zdrowia.

Szczyt zachorowań na grypę przypada najczęściej na pierwszy kwartał roku kalendarzowego. Ale od tej reguły istnieją wyjątki:

• w sezonie 2019/2020 obserwowaliśmy piękny spadek zachorowań na grypę z powodu lockdownu. Zamknięto żłobki, przedszkola, szkoły, wiele instytucji. Miało to spowolnić szybkość rozprzestrzeniania się wirusa SARS CoV-2, ale pozytywnie też wpłynęło na inne choroby – w tym na grypę.
• w sezonie 2020/2021 zdecydowanie mniej było zachorowań na grypę (o połowę mniej niż w roku poprzedzającym).
• w sezonie 2021/2022 najwięcej zachorowań przypadało na październik i kwiecień i zachorowań było 130% więcej niż w roku poprzedzającym (niejako odrobiliśmy spadek z 2020/2021).
• w sezonie 2022/2023 grypa wymęczyła nas porządnie w okresie listopadowo-grudniowym i zgodnie z normalnymi przewidywaniami w lutym.

Prawie połowa wszystkich zachorowań na grypę dotyczy dzieci do 14 roku życia.

Niezmienne zasady szczepień

Jeśli szczepicie dziecko przed 9 urodzinami po raz pierwszy w życiu przeciw grypie – konieczne jest podanie dwóch dawek szczepionki w odstępie minimum 4 tygodni. Dzieci które mają w danym sezonie otrzymać dwie dawki szczepionki można zacząć szczepić zaraz jak pojawią się szczepionki w aptekach – czyli nawet już w sierpniu. Wtedy druga dawka wypadnie po ok miesiącu, kiedy szczepienie zalecane jest również u pozostałych.

Najlepiej zaszczepić się przed rozpoczęciem sezonu grypowego (najcześciej wrzesień/październik), ale na szczepienie nie jest za późno nawet w marcu.

W Polsce dostępne są dwa rodzaje szczepionek przeciw grypie: szczepionki domięśniowe albo szczepionka donosowa (ta druga zarejestrowana tylko dla dzieci).

Szczepienie zmniejsza ryzyko zachorowania na grypę (skuteczność szczepionki w zależności do sezonu może być różna, ale jest też różna w różnych grupach wiekowych – wyższa skuteczność występuje u pacjentów pediatrycznych) i chroni przed powikłaniami.

Preparaty dostępne w Polsce w sezonie 2023/2024

VaxigripTetra, Influvac Tetra, Fluenz Tetra (żywa, donosowa 4-walentna szczepionka przeciw grypie). Wszystkie te szczepionki mogą być podawane dzieciom. Szczepionka donosowa po 2 urodzinach, a obie szczepionki domięśniowe (VaxigripTetra, Influvac Tetra) mogą być podawane po 6.msc życia.

Jaka refundacja? jakich szczepionek? dla jakich grup?

Od 1 września pojawiła się nowa refundacja – opcja bezpłatnych szczepionek (również dla dzieci).

Influvac tetra dla dzieci po 6.msc życia jest dostępny w opcji bezpłatnej, a dla wszystkich dorosłych refundowany w 50%. Bezpłatnie ta szczepionka dostępna jest dla kobiet w ciąży i dla osób w wieku 65+.

Fluenz tetra jest BEZPŁATNA dla dzieci od 24.msc życia do 18 roku życia.

Z kolei Vaxigrip tetra refundowany jest dla:

• dla dzieci po 6.msc życia jest dostępny w opcji bezpłatnej
• szczepionka dostępna jest z 50% refundacją dla dorosłych w wieku 18-64 lata z grup ryzyka
• bezpłatnie ta szczepionka dostępna jest dla kobiet w ciąży i dla osób w wieku 65+.

Źródła:

• Ogólnopolski Program Zwalczania Chorób Infekcyjnych
• szczepienia.pzh.gov.pl
• Recommendations for Prevention and Control of Influenza in Children, 2022–2023 AAP 
• Pitman RJ, White LJ, Sculpher M. Estimating the clinical impact of introducing pae-diatric influenza vaccination in England and Wales. Vaccine. 2012;30(6):1208–24 
• https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/70/rr/rr7005a1.htm 
• CDC, Flu & Young Children, https://www.cdc.gov/flu/highrisk/children.html
• World Health Organization. Influenza vaccines. WHO position paper. Wkly Epidemiol Rec, 2005;80(33):279-7. 
• Influvac Tetra CHPL 2023/2024
• Vaxigrip Tetra CHPL 2023/2024
• Fluenz Tetra CHPL
• Jackowka T. Przegląd Pediatryczny 2020/Vol. 49/No. 2