Wirus RS, czyli w skrócie RSV (respiratory syncytial virus) to syncytialny wirus oddechowy. Jak nazwa wskazuje atakuje on układ oddechowy. Zakażenia, które powoduje występują sezonowo. Dlatego są takie momenty w pediatrii kiedy jesteśmy tym wirusem wyjątkowo zmęczeni. To najczęściej okres zimowy (szczyt zachorowań grudzień-styczeń-luty).

Blisko 90% dzieci w ciągu pierwszych dwóch lat życia będzie miało bliskie spotkanie z RSV. W tym okresie życia wspomniany wirus wywołuje zapalenie oskrzelików. Ale nie każde dziecko prezentuje typowe objawy i nie zawsze postawimy takie rozpoznanie.

Skoro sezon jest otwarty (i pewnie dlatego tutaj trafiłaś/trafiłeś) to trzeba rozwinąć temat.

Kogo dotyczy zapalenie oskrzelików?

Infekcja RSV u małych dzieci przebiega często jako zapalenie oskrzelików. Przede wszystkim chodzi tu o dzieci do 2 roku życia, a głównie niemowlęta. Zasada jest taka, że im młodsze dziecko to tym gorszy przebieg infekcji. Większość pobytów szpitalnych to dzieci w pierwszych trzech miesiącach życia.
Wg kryteriów amerykańskich zapalenie oskrzelików to pierwsza infekcja dróg oddechowych, którym towarzyszą świsty i zwiększony wysiłek oddechowy.
Chłopcy chorują nieco częściej niż dziewczynki.

Jak można się zarazić?

Po około 5 dniach od kontaktu z wirusem rozwija się choroba. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową (poprzez kaszel lub kichanie) lub pośrednio, czyli na przykład przez kontakt z oślinionym przedmiotem. Najczęściej niemowlę zaraża się od starszego rodzeństwa.

Objawy

Zaczyna się niewinnie – od kataru, który trwa 2-4 dni. Gorączka może, ale nie musi się pojawiać. Po tym niewinnym katarku pojawi się kaszel, częstsze oddychanie i coś co rodzice określają zwykle jako „charczenie” w klatce piersiowej lub trudności z oddychaniem, czyli świszczący oddech.

Większość dzieci przechodzi infekcje łagodnie, ale trwa ona 7-10 dni. I to jest to co chciałabym żebyście zapamiętali. Najczęściej infekcja nie wymaga hospitalizacji. Większość dzieci dobrze radzi sobie z leczeniem objawowym w domu.

ALE…

Zdarzają się przypadki ciężkie przebiegające z niewydolnością oddechową. U niektórych dzieci może się pojawić zapalenie płuc i ucha środkowego. Im młodsze dziecko tym większe ryzyko cięższego przebiegu.

Przyczyna

Zapalenie oskrzelików w grupie niemowląt wywołuje najczęściej właśnie wspomniany na wstępie RSV. Możliwa jest również inna etiologia tej choroby – u starszych dzieci są na przykład rhinowirusy czy wirus paragrypy. Wirus RS inkubuje się kilka dni i powoduje stan zapalny nabłonka górnych dróg oddechowych, następnie ten stan zapalny przechodzi niżej.

Kiedy dojdzie do zapalenia oskrzelików (czyli tych najmniejszych gałązek oskrzeli) to powstaje efekt pułapki powietrznej i rozdęcia płuca, jego niedodmy – to już bardziej nasze medyczne rozpoznania na podstawie badań obrazowych.

Jak rozpoznać?

Wystarczy wywiad i badanie lekarskie. W podstawowych badaniach: na przykład morfologii krwi obwodowej stwierdzimy podobne odchylenia jak w każdej innej infekcji wirusowej – ale nic charakterystycznego.

Możliwe jest wykrycie antygenu wirusa w szybkich testach. Posługujemy się nimi zdecydowanie częściej niż kiedyś. Tutaj wiele zmieniła pandemia i szybkie testy stały się bardzo popularne. Wykrywać możemy w nich nie tylko pandemicznego wirusa SARS-CoV-2 ale i wirusy grypy czy RSV. Oczywiście te testy mają swoje ograniczenia i nie zawsze ich wynik jest 100% pewny, ale rzeczywiście bywają pomocne np w kwestii włączenia dodatkowego leczenia czy izolacji.

RTG klatki piersiowej czy USG płuc nie są konieczne, chyba, że podejrzewamy zapalenie płuc lub nie ma poprawy stanu pacjenta.

Leczenie – jak pomóc maluszkowi

Zapalenie oskrzelików przy dobrym stanie dziecka może być leczone w domu. Nie zawsze konieczny jest pobyt w szpitalu. Jeśli dziecko wysoko gorączkuje, nie pije, ma dużą duszność to wtedy szpital może okazać się koniecznością.

W leczeniu łagodzimy objawy choroby. Poimy i karmimy dziecko częściej mniejszymi porcjami. Oczyszczamy nos, nawilżamy drogi oddechowe.

W niektórych przypadkach konieczny może być tlen. Sam antybiotyk (jak to przy wirusach) zwykle nie jest konieczny. Włączyć go można przy podejrzeniu nadkażenia bakteryjnego czy przy zapaleniu ucha środkowego (które może współwystępować w tej chorobie).

Inhalacje z soli hipertonicznej – wiem, że wielu lekarzy je zapisuje i wielu rodziców je lubi, ale zdania ekspertów są podzielone. Co innego mówią zalecenia amerykańskie a co innego brytyjskie czy szwedzkie. W zapaleniu oskrzelików leczonych w warunkach szpitalnych te inhalacje mogą okazać się konieczne, ale rutynowo nie muszą być podawane.

W leczeniu cięższych przypadków może okazać się konieczne wspomaganie oddechu.

Kto jest najbardziej narażony na infekcję RSV?

Rzecz jasna niemowlęta, bo to u nich najczęściej występuje zapalenie oskrzelików. Ale są też wśród niemowlaków grupy szczególne:

• wcześniaki (zwłaszcza urodzone przez 32 tygodniem ciąży)
• dzieci z przewlekłymi chorobami płuc i serca
• dzieci z zaburzeniami immunologicznymi
• dzieci z chorobami nerwowo-mięśniowymi

Ochrona

Ochronić przed zakażeniem możemy inne dzieci – poprzez izolowanie dziecka chorego (zwłaszcza w warunkach szpitalnych). Na oddziałach szpitalnych dzieci w infekcją RSV mogą leżeć na jednej sali ale nie powinny mieć kontaktu z dziećmi bez RSV. Dodatkowo – ważna jest higiena, aby zapobiec przeniesieniu przez przedmioty.

U dzieci z dysplazją oskrzelową płucną i u dzieci urodzonych przed 32 tygodniem ciąży można zastosować profilaktykę bierną – czyli podawać w formie wstrzyknięć przeciwciała, które mają celować w wirusa.

Zaleca się również karmienie piersią – co również ma zmniejszyć ryzyko zakażenia wirusem.

Palisz? Rzuć! To również uchroni Twoje dziecko przed zakażeniem RSV.

Skutki choroby?

Po samej infekcji kaszel zwykle nie znika od razu – może utrzymywać się przez kilka tygodni. Dzieci po zapaleniu oskrzelików mają też większe tendencje do chorowania na zapalenia oskrzeli w przyszłości.

Śmiertelność wynosi 1-2%.

Przy okazji ten infekcji dróg oddechowych przypominam, że na blogu jest też wpis o zapaleniu oskrzeli, zapaleniu płuc i o przeziębieniu 😊