- Największe żniwo zbierają w grupie dzieci do końca 4 roku życia (ponad 75% wszystkich zakażeń).
- W grupie dzieci do 5 roku życia dominują serotypy B i C
- W grupie niemowląt- co 5 dziecko nie przeżyje zakażenia.
Mowa o meningokokach.
W Polsce co roku notuje się od 300 do 500 zakażeń. Wśród nich są zapalenia:
- stawów
- gardła
- ucha środkowego
- zapalenie płuc
- osierdzia i wsierdzia
- szpiku kostnego
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- posocznica
- i inne
Inwazyjna choroba meningokokowa – co to takiego?
Takim mianem określa się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i posocznicę. Takich zakażeń boimy się najbardziej. Czy są one częste? Nie.
Inwazyjna choroba meningokokowa (IChM) w 2015 roku , w Polsce dotyczyła 200 osób (są to potwierdzone przypadki – PCR lub hodowla). 138 osób zmarło z tego powodu.
Tak jak wspomniałam wyżej za większość przypadków – zwłaszcza u małych dzieci odpowiadają meningokoki B i C (ten drugi serotyp jest coraz częstszy u młodzieży i dorosłych).
W jaki sposób można się zarazić?
Od człowieka – tylko i wyłącznie. Nie jest możliwe zarażenie od zwierząt. Nie można się zarazić jedynie od człowieka chorego. Zarażają również nosiciele. Szacuje się, że jest ich jakieś 5-10% – ten odsetek jest większy w środowiskach zamkniętych (żłobki, przedszkola, internaty.
Nosiciel lub chory może zarazić:
- drogą kropelkową – kiedy „okicha” lub „okaszle” drugą osobę
- przez kontakt bezpośredni – kiedy bawi się/całuje/liże drugą osobę
- przez kontakt pośredni z osobą chorą – kiedy korzysta ze wspólnych sztućców/kubków/butelek/smoczków
Objawy jak w zwykłym przeziębieniu
To właściwie najbardziej ogólne sformułowanie, które oddaje początek zakażenia meningokokowego. Zaczyna się jak zwykle; gorszy apetyt, drażliwość, niewielka gorączka. Może też przypominać infekcję wirusową przewodu pokarmowego. Nic strasznego się nie dzieje. Dopiero po kilku lub kilkunastu godzinach od zakażenia objawy zaczynają niepokoić. Przede wszystkim dziecko wygląda na chore. Dzieje się z nim coś, co się nie podoba. Najpierw rodzicowi, a później, w gabinecie – lekarzowi.
Mnie osobiście trafił się kiedyś kilkunastomiesięczny chłopiec, który zachowywał się z pozoru normalnie. Dopóki nie zaczęłam go badać i dotykać. Miał na skórze jakąś wysypkę – ale nie wyglądała jakoś strasznie, poza tym w badaniu nic nie znalazłam. Generalnie wiele małych pacjentów zaczyna krzyczeć jak lekarz je dotyka (nawet jeśli się śmieją i żartują przed badaniem). Tutaj sygnałem ostrzegawczym był fakt, że nawet dotyk mamy wywoływał krzyk u tego dziecka. Tak, jakby każdy dotyk był niezwykle bolesny – taka przeczulica. To zawsze powinno zaniepokoić.
Przejściowa poprawa
W pewnym momencie dziecko czuje się nieco lepiej. Po tych pierwszych objawach może się okazać, że dojdzie do chwilowej poprawy, bo rodzic podał np lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Ale nie dajcie się zwieść i nadal obserwujcie dziecko. To rodzic przebywa z dzieckiem najwięcej – lekarz widzi je tylko przez kilka czy kilkanaście minut, a zachowanie dziecka zawsze jest inne w gabinecie niż w domu. Stopień zaniepokojenia rodzica zwykle pomaga postawić rozpoznanie inwazyjnej choroby meningokokowej.
Poniżej ich dokładniejszy opis w zależności od wieku dziecka.
Objawy zakażenia meningokokowego u niemowląt
- początkowo: brak apetytu (gorsze ssanie), gorączka, wymioty, drażliwość, senność (podobnie jak w zwykłym przeziębieniu/infekcji wirusowej)
- po kilku godzinach: zmiana napięcia mięśni, ból nóg (u starszych niemowląt, które potrafią to zasygnalizować), wysypka, biegunka, zimne stopy i dłonie, zmiana koloru skóry
- po kilkunastu godzinach od zakażenia: drgawki, sztywność karku, utrata przytomności, uwypuklenie ciemienia, zgon
Objawy zakażenia meningokokowego u dzieci 1-4 lat
- początkowo: senność, brak apetytu, ból nóg, drażliwość, wymioty, gorączka (jak w przeziębieniu/infekcji wirusowej)
- kilka godzin od zakażenia: ból gardła, ból głowy, trudności w oddychaniu (jak w infekcji układu oddechowego)
- 9-12 godzin od zakażenia: zmiana koloru skóry, wysypka, biegunka, sztywność karku, drgawki, światłowstręt, zimne stopy i dłonie
- kilknaście godzin od zakażenia: obniżone napięcie mięśni, utrata przytomności
Objawy zakażenia meningokokowego u dzieci 5-14 lat
- początkowo: brak apetytu, ból głowy, wymioty, gorączka (jak w przeziębieniu/infekcji wirusowej)
- kilka godzin od zakażenia: zaburzenia świadomości, drażliwość, wzmożone pragnienie
- kilknaście godzin od zakażenia: wysypka, zimne stopy i dłonie, sztywność karku, światłowstręt
- doba od zakażenia: biegunka, utrata przytomności, drgawki
Objawy zakażenia meningokokowego u młodzieży
- początkowo: wzmożone pragnienie, ból głowy, ból gardła, gorączka (jak w przeziębieniu/infekcji wirusowej)
- kilka godzin od zakażenia: wymioty, drażliwość, brak apetytu, ból nóg
- kilknaście godzin od zakażenia: biegunka, zimne stopy i dłonie, sztywność karku, senność, wysypka
- doba od zakażenia: utrata przytomności, drgawki
Niepokojąca wysypka
Jest pewien rodzaj wysypki, który ZAWSZE powinien skłonić Ciebie do jak najszybszego udania się do lekarza. Wysypka wybroczynowa. Jak ona wygląda? Jakby ktoś czerwonym markerem porobił kropki na skórze Twojego dziecka. Kiedy palcami rozciągniesz skórę dziecka, albo przyłożysz szklankę z przezroczystego szkła na wykwity to one nie znikną (to tak zwany „test szklanki„). W przypadku zakażenia meningokokiem wysypka na dalszych etapach zlewa się w większe plamy.
Taka wysypka może pojawić się również przy zaburzonej czynności płytek krwi, albo przy zakażeniu uogólnionym (sepsie) wywołanym przez inne bakterie, a nawet może być wynikiem intensywnego kaszlu czy wymiotów (wtedy znajduje się na twarzy, wokół oczu). Także, nie zawsze przyczyną takiej wysypki musi być meningokok, ale zawsze jest ona wskazaniem do natychmiastowej konsultacji z lekarzem.
Brak tej wysypki nie jest jednak równoznaczny z brakiem zakażenia meningokokowego. Tym bardziej, że wysypka może pojawić się dość późno.
Leczenie
Natychmiastowa antybiotykoterapia i natychmiastowa hospitalizacja w szpitalu z dostępem do intensywnej terapii. Im szybciej choroba zostanie rozpoznana tym lepiej. Im szybciej wdrożone zostanie leczenie tym lepiej.
Scenariusz meningokokowy
- u niemowląt i małych dzieci meningokokowe zakażenie może mieć przebieg piorunujący i w ciągu kilku godzin doprowadzić do zgonu
wśród innych następstw inwazyjnej choroby meningokokowej wymienia się:
- upośledzenie słuchu
- ubytkowe objawy neurologiczne
- zaburzenia psychiatryczne
- uszkodzenia kości i stawów
- bliznowacenie skóry w obrębie zmian martwiczych
- amputacja kończyn
- niewydolność nerek
Poniżej 4-miesięczna dziewczyka z zakażeniem meningokokowym i powikłaniem w postaci zmian martwiczych:
A tutaj kilka kolejnych zdjęć innych przypadków choroby meningokokowej:
Na szczęście choroba występuje rzadko. Kilka przypadków już widziałam i niestety w większości zakończyły się zgonem.
Jak uchronić się przed menigokokiem przeczytasz w kolejnym wpisie.
Zachęcam Was do zakupu ebooka szczepionkowego „309 pytań o szczepienia” gdzie znajdziecie odpowiedzi na całe mnóstwo pytań!
Źródła:
- http://www.koroun.edu.pl/pdf/ICHM_2015.pdf
- Konior R., Szczepienie przeciwko meningokokom. [w:] Chybicka A., Dobrzańska A., Szczapa J., Wysocki J., Pierwsze 2 lata życia dziecka. Przewodnik dla rodziców. Jak dbać o rozwój, pielęgnować i zapobiegać chorobom. Medycyna Praktyczna. Kraków. 2012.
- http://gis.gov.pl/images/gis_stan_2015_internet_jb.pdf
- Duszczyk E., Meningokoki pod kontrolą. Medical Tribune. 09.11.2013
- Early-onset compartment syndrome of the limbs, a rare complication of meningococcal septicemia in infants? Norbert Pallua, Konrad Heimann, Faris Almarzouqi, Stefan Bohr
- www.immunize.org – http://www.immunize.org/photos/iframe/meningococcal-3.htm/CDC
Czy w kolejnym wpisie o zapobieganiu można prosić o rozszerzenie tematu o informację o szczepionce Baxsero?
Pianino
Bardzo ciekawy blog, rzeczowy i wyważony. Od dzisiaj zaglądam regularnie. Pozdrowienia 🙂
planuje zaszczepic 3 latka jak urodzi sie niemowlak, czy moze on zarazac po podaniu szczepionki?
Absolutnie nie może zarażać, bo szczepionka zawiera zabite drobnoustroje.
Dzień dobry,
Moja córka ma 10 tygodni. Za 2 tygodnie jestem umówiona na wizytę celem zaszczepienia jej szczepionkami Bexero oraz Nimenrix – jednocześnie.
Zgodnie z radą pediatry. Czy nie sądzi Pani, że lepiej rozdzielić szczepionki? Jesteśmy już po 6w1, pneumokoki, rotawirusy w 8 tygodniu życia. Jestem przerażona szczepionkami. Bardzo się boje nopÓw i jednocześnie boje się nie szczepić…. 🙁 córka ma monitor oddechu – kupiliśmy bez wyraźnego powodu. Monitor ten kilka razy włączył się w nocy. Trafiłyśmy na obserwacje do szpitala ale nie zdiagnozowano niczego niepokojącego. Proszę o radę. Jak szczepić na menigokoki? Czy połączyć te szczepionki? A może wogole zaszczepić dziecko później?
Najlepiej zaszczepić jak najwcześniej o ile pozwalają na to finanse. Szczepienia można podać w odstępie tygodnia ze względu na ryzyko odczynu gorączkowego po Bexero.
Witam, odkąd trafiłam na Pani bloga chłonę go jak gąbka. Jest świetny, gratuluję!
Jako, że w domu mam dwu i pół łatkę (chodzi do klubu), a w niedługim czasie powitam na świecie syna, mam dylemat szczepionkowy. Córka jest w trakcie szczepień na meningokoki (jedna dawka bexsero za nami, za chwilę powinna dostać nimenrix). Młodego chciałabym zaszczepić infanrix, rotarix, prevenar, nimenrix i bexsero. I nie wiem jak to rozplanować. Tak by zdążyć z nimenrix przed 12 tygodniem (rejestracja 6-12 tydzień dotyczy pierwszej dawki czy, że ostatnia musi być do 12-go tygodnia?) ale też szczepić bexsero na zupełnie osobnej wizycie niż reszta szczepień. Czy ewentualnie jest dobrym pomysłem szczepić na jednej wizycie czterema szczepionkami (6w1, prevenar, nimenrix i rotarix)? Rozważam też przesunięcie samego bexsero po 6 mż. Proszę o pomoc, Chciałabym się nastawić psychicznie i finansowo na ten czas.
Niestety z naszej obecnej przychodni nie jestem zadowolona, córka jeszcze ani razu nie miała wizyty u tutejszego pediatry (a byłam z nią tu już kilka razy), zawsze jest to lekarz rodzinny. Także nie mam z kim tematu obgadać.
Można na jednej wizycie podać 6w1, Rotarix i Prevenar. Ewentualnie dołożyć do tego Nimenrix lub zaszczepić po 1-2 tygodniach.Bexero zgodnie z nową rejestracja od 3 miesiąca można podać w schemacie 2+1.
U nas memingokoki sa refundowane i dla rocznika 2018 beda w od stycznia 2019 wiec postanowiłam poczekac. Natomiast również od stycznia moje dziecko idzie do żłobka czy powinnam poczekac i dac go dopiero po 1 dawce szczepienia.
Witam. Proszę o porade. Moja córka mam obecnie 13 miesięcy. 26.09.2018 mając 11 miesięcy otrzymała pierwszą dawkę Bexsero. Druga dawkę ma otrzymać dopiero 2.01.2019. Od 3.01 zaczynamy adaptację w zlobku i nie zdążę jej już podać Nimenrix -1 dawka przed. Z wiazku z czym chialam zapytac czy obie te szczepionki można łączyć ze sobą na jednej wizycie? Czy moge jej ewentualnie podac tego 2.01 Bexsero 2 dawkę i Nimenrix 1. Po 1 dawce Bexsero nie miala goraczki ani po zadnym innym szcepieniu. Z gory dziekuje za odpowiedz. POZDRAWIAM.
Lepiej podać je w odstępie np. 1 tygodnia.
Witam czy można i czy warto, czy nie za późno na szczepienie 5 ,5 rocznej dziewczynki i 3,5 rocznego chłopca? Gdzie można zamówić taka szczepionka i o jaka pytać ? Podróżujemy więc chciałabym poda ta która w pełni uchroni dzieci przed tym dziadostwem. Jaki jest schemat podania u starszych dzieci ? Ww z góry bardzo dziękuję za odp.
można zaszczepić w każdym wieku. W Waszym przypadku 2 dawki w odstepie 2 miesiecy dla kazdego dziecka i po jednej dawce nimenrix.
Dziękuję za przydatne informacje. W tym wszystkim mam jeszcze pytanie – czy warto zaszczepić też siebie samego (zdrowy dorosły), żeby tworzyć tzw „kokon”? W domu niemowle, 3 latek i 5 latek. Żadne dziecko jeszcze nie jest zaszczepione.
Serdecznie pozdrawiam
Można zaszczepić i siebie i dzieci.
Dzień dobry Pani Doktor,
Mam pytanie dotyczące meningokoków, ponieważ przyznam, że te artykuły mocno mnie wystraszyły ( urodziłam niespełna dwa miesiące temu i nadal mam chyba burzę hormonów, bo mam olbrzymie tendencje do zamartwiania się wszystkimi chorobami świata 😉 ). Wszędzie czytam, że zaraża sie głównie od nosiciela którym może być każdy(gdzies widziałam, że jest ich nawet więcej, bo do 20%), i jednocześnie że te zakażenia są tak naprawdę dość rzadkie. Czyli to nie jest tak, że aż tak łatwo to „złapać” przez dzieciątko? W sensie, przecież wszyscy rodzice całują i przytulają swoje dzieci a żaden nie wie, czy jest nosicielem czy nie. Nie całuję mojego synka w usta, nie oblizuję smoczków, nie kicham na niego ani nie kaszlę (to chyba wiadomo :P), a zaczęłam się intensywnie stresować czy w jakikolwiek mógłby mieć kontakt z moją śliną, np dotykając mojej buzi czy ust…czy jeżeli jem kanapkę i potem podaję mu smoczka (nie dotykając gumowej części), to jakimś cudem mogłabym mieć krople śliny na palcach i mu zagrozić tym? Wiem, to się wszystko wydaje pewnie strasznie głupie, nie można zakładać od razu że jest się nosicielem, ale mnie dręczy…Przy pierwszym dziecku i braku doświadczenia mama martwi się chyba dosłownie o wszystko 🙂 (przynajmniej tak sobie tłumaczę…).
Niestety tak to trochę jest. Nie wiadomo kto jest nosicielem i kiedy się nim staje. Dlatego warto zaszczepić maluszka by być trochę bardziej spokojnym.
Pani doktor,
czy warto zaszczepić maluszka 12 m-cy szczepionkami Bexero i NeisVac C, nie znalazłam informacji na Pani blogu nt. szcepionki NeisVac C. Niedługo przed nami też szczepienie p-ko odr, świnka i różyczka, na którą bardzo czekam, ponieważ co chwilę słyszy się o ogniskach zakażeń odrą, jaki nalezy zachować odstęp pomiędzy szczepieniami. Pozdrawiam
Na pewno warto zaszczepić przeciw meningokokom. Do rozważenia jest też podanie szczepionki 4- walentnej chroniącej przed serotypami A,C,W-135,Y. Zamiast samego Neisvac.
Wystarczy odczekać 2 tygodnie po MMR.
Witam.. Mam pytanie. Corka 7 miesięcy ostatniej wizycie kilka dni temu podane szczepienie obowiazkowe na wzw b oraz szczepionkę bexero. Kiedy teraz najlepiwj podac nimerix. Zależy t mi na tym aby kompleksowo zaszczepić córke zaluje ze dopiero teraz ale nie bylam świadoma zagrożenia. Czy nimerix mozy zaszczepic przed zakonczeniem dawek bexero. Jesli tak to kiwdy to wplec w kalendarz.. Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź
w dowolnym odstępie 🙂
Witam ?
Jesteśmy po pierwszej dawcę bexero . Mój lekarz rodzinny twierdzi, że odstęp między dawkami misi wynosić conajmniej dwa miesiące . Na serotyp typu C mogę zaszczepić dopiero jak dziecko będzie mieć dwa lata. Uważa, że podawanie paracetamolu przed szczepieniem jest bzdurą. Jak to w końcu jest ? Jakie muszą być odstępy ? Jak dalej szczepić ? Bexero czy może 4 Walentyna?
Wszystko zależy od tego w jakim wieku rozpoczęliście szczepienie. Klik Nimenrixem można szczepić już po 6 tygodniu życia, a nie po 2 roku życia. Paracetamol jest zgodnie z CHPL Bexsero ZALECANY. Potrzebne są dwie rożne szczepionki – zarówno na typ B jak i ACWY – w dawkach odpowiednich do wieku
Czy jedna dawka Bexsero daje ochronę? Po jakim czasie od szczepienia dziecko jest chronione?
każda dawka daje ochronę. Produkcja przeciwciał rozpoczyna się w ciągu kilku pierwszych godzin, ale około 2 tygodni potrzebuje żeby „się rozkręcić”