„Cały czas ulewa”, „bardzo dużo ulewa”, „wszystko co wypije to zaraz wymiotuje” – takie skargi to codzienność pediatry. Dlaczego tak wiele dzieci dotyka ten problem i jak postępować?

Sorry, taką mamy fizjologię

Rodzicom jednak nie jest do śmiechu. Nawet, kiedy powie się im, że „to normalne”. Ale zgadza się: niemowlaki do 6 msc życia (a według wielu źródeł nawet do 12 lub 18 miesiąca życia) mają taką, a nie inną budowę przewodu pokarmowego, która daje im prawo do ulewania. Połączenie między przełykiem a żołądkiem jest ustawione pod innym kątem niż u większości starszych dzieci. Dodatkowo niemowlaki sporo czasu spędzają w pozycji leżącej i mają tendencję do połykania większej ilości gazów w trakcie jedzenia.

To wszystko sprawia, że treść z żołądka łatwiej wydostaje się do przełyku i cofa się jeszcze wyżej – do jamy ustnej i ląduje na czystej bluzce mamy.

Objawy

Wydostawanie się treści żołądkowej na zewnątrz (jest ona mniej lub bardziej strawiona). Ciągłe odbijanie i przełykanie w okresie snu/spoczynku (odbijaniom może towarzyszyć niepokój dziecka).

Jak często może ulewać?

Kilka razy na dobę, w zależności od częstości i obfitości posiłku. Najczęściej po karmieniu, ale zdarza się również w trakcie karmienia czy pomiędzy karmieniami.

„Szczęśliwy ulewacz” (happy spitter)

Zwykle dziecko, które ulewa zupełnie się tym faktem nie przejmuje. Jest szczęśliwe i wylewające się z jego buzi mleko, martwi go zdecydowanie mniej niż mamę i tatę. Dobrze się rozwija, dobrze przybiera na wadze, nie ma z powodu refluksu nawracających infekcji (np zapaleń płuc). Nawet jeśli odrobina treści z żołądka dostanie się do dróg oddechowych i wywoła niewielki niepokój, to dziecko odkrztusi ją i tym kaszlem obroni się przed infekcją. 

Od fizjologii do choroby

Chyba coś jest nie tak? Nie jesteś pewna czy to „normalne” zachowanie? Jakie sytuacje powinny zaniepokoić młodą mamę? Jeśli dziecko ma częste odbijania i ulewania to czy powinna się zgłosić do lekarza?

Ulewanie może występować również w nadwrażliwości pokarmowej. Jeśli dziecko ma za małą masę ciała, dodatkowo obecna jest jakaś wysypka czy krew w stolce to można rozważyć próbę żywienia bez białek mleka krowiego (przez 2-4 tygodni).

Zgłoś się do lekarza jeśli ulewaniom towarzyszą:

• zaburzony rozwój dziecka
• trudny do ukojenia płacz
• pojawienie się ulewania lub wymiotów po raz pierwszy po 6 miesiącu życia
• objawy niedożywienia (jeśli masz wątpliwości czy dziecko dobrze przybiera na wadze – udaj się do poradni dziecka zdrowego i je zważ. Wagi dla niemowlaków często mają też przy sobie położne na patronażu)
• wymioty fusowate (jak fusy od kawy)
• żółć lub krew w treści wymiotnej
• prężenia dziecka z odchylaniem głowy do tyłu (zespół Sandifera – dziecko wygina się w łuk)
• bezdechy
• napadowe zszarzenie powłok skórnych
• nawracające epizody świszczącego oddechu
• nawracające zapalenia płuc (tego żadna mama sama nie stwierdzi, ale dziecko gorączkujące, gorzej/inaczej oddychające, kaszlące to absolutny powód na wizytę u pediatry!)
• odmowa jedzenia

Co robić?

Gdy niemowlę ulewa to zwykle nie ma przy tym żadnych dodatkowych dolegliwości czy powikłań.

Ale warto zwrócić uwagę na kilka czynników, które mogą zmniejszyć częstość ulewania.

• trzymamy do odbicia
• przy fizjologicznym ulewaniu nie ma potrzeby odkładania dziecka do łóżeczka na boku (może to sprzyjać SIDS!) – jedynie po wyraźnych zaleceniach lekarza może pojawić się taka konieczność. 
• unikaj zapinania dziecka w pasy w foteliku samochodowym bezpośrednio po karmieniu (odczekaj przynajmniej te 30-40 minut z podróżą)
• unikaj nosideł po karmieniu
• nie wykonuj masażu brzuszka po karmieniu – każdy ucisk tej okolicy zwiększa możliwość cofnięcia się treści z żołądka
• jeśli chodzi o karmienie – to lepiej stosować zasadę częściej ale mniej. Unikamy obfitych posiłków – zwłaszcza przed snem (lepiej rozbić karmienie na dwie tury – zamiast obfitego posiłku co 4 godziny, warto podać w tym czasie dwa razy pierś czy butelkę, ale krócej).
• nie potrząsamy dzieckiem – żadnego skakania dla zabawy po jedzeniu, ani obracania dziecka do góry nogami (mam nadzieję, że z małym niemowlęciem nikt tego i tak nie robi).
• unikamy również gwałtownych zmian pozycji.
• w trakcie przewijania dziecka pilnuj aby miało główkę nieco wyżej.
• lekarz może zalecić zagęszczanie posiłków (Nutriton) lub specjalne mieszanki mleczne z symbolem AR (anty-refluksowe)

O refluksie i chorobie refluksowej u starszych dzieci pisałam tutaj: klik.

Żródła:

• Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży pod redakcją Hanny Szajewskiej i Andrei Horvath 2017 r.
• PEDIATRIA I – Grenda, Kawalec 2018 r.