infekcje

Kiedy dziecko płonie…

Choroby wieku dziecięcego to nie tylko wirusy. Przykładem niech będzie płonica. Potocznie nazywana jest szkarlatyną.

Przyczyna

Paciorkowce grupy A. Do zachorowania na płonicę najczęściej dochodzi w okresie jesiennym oraz zimowym. Ryzyko zachorowania jest oczywiście większe w przypadku dzieci znajdujących się w większych zbiorowiskach (u przedszkolaków i dzieci w wieku szkolnym). Dlatego szczyt zachorowania na szkarlatynę dotyczy dzieci między trzecim a siódmym rokiem życia.

Po kontakcie z chorą osobą (zakażenie następuje drogą kropelkową lub poprzez kontakt z osobistymi przedmiotami chorego – ręcznikiem, chusteczką, odzieżą) zwykle mijają nie więcej niż 3 do 5 dni do czasu pojawienia się pierwszych objawów.

Statystyka

W Polsce w minionym roku (2015) zgłoszono 26 749 przypadków szkarlatyny. Rok wcześniej było ich 22 885.

Objawy

O ile w przypadku odry dochodzi do wystąpienia sygnałów przepowiadających chorobę (myślę tutaj o objawach przeziębienia- więcej o odrze znajdziesz tutaj), o tyle w przypadku płonicy objawy pojawiają się dość gwałtownie.

Wymienia się wśród nich: ból gardła, ból głowy, gorączkę (do 40’C) i wymioty. Inne objawy które niekiedy trudniej zauważyć to obrzęk i zaczerwienienie migdałków i powiększenie węzłów chłonnych na szyi dziecka. Jeśli na tym etapie dziecko zgłosi się do lekarza to nie zawsze dochodzi od razu do postawienia właściwego rozpoznania (stopień nasilenia objawów nie u każdego dziecka jest identyczny). W podobny sposób może przebiegać bowiem zwykła infekcja wirusowa gardła, a dodatkowo jeśli węzły chłonne nie są zbyt duże to mogą nie wydawać się lekarzowi podejrzane.

             płonicze gardło/wikimedia.org
    intranet.tdmu.edu.ua
widoczne węzły chłonne szyjne/ media.clinicaladvisor.com

Kolejne objawy płonicy są już bardziej charakterystyczne. Szczególnie jeśli chodzi o wysypkę. Pojawia się ona zwykle po dobie od wystąpienia gorączki. Najbardziej widoczna jest na tułowiu i w zgięciach. Jest ona (w większości przypadków) bardzo czerwona i przypomina zlewający się rumieniec. Wygląda to trochę tak jakby dziecko płonęło. Niektórym osobom wysypka przypomina ślady po zastosowaniu szczotki ryżowej. Bez względu na to komu i z czym się ona kojarzy to dość charakterystyczną jej cechą jest występowanie w całym tym ogniu bladego trójkąta wokół ust i nosa. To miejsce wolne od wysypki nazywane jest trójkątem Fiłatowa.

wysypka płonicza/www.newsshopper.co.uk
          www.thesurvivaldoctor.com
trójkąt FIłatowa w przebiegu szkarlatyny/www.atsu.edu

Nie tylko charakter wysypki nasuwa podejrzenie szkarlatyny. Malinowy język, początkowo z białym nalotem jest równie rzucającym się w oczy objawem.

Tajemniczy objaw Pastii to nic innego jak wybroczyny w obrębie zgięć stawów (zwykle łokciowych). Wyglądają one tak jakby dziecko  w tym miejscu miało ślady po zadrapaniach igłą.

Całość obrazu dopełnia złuszczająca się skóra (głównie na stopach i dłoniach). Taki objaw pojawia się zwykle po dwóch trzech tygodniach po ustąpieniu wysypki i ostatecznie potwierdza rozpoznanie szkarlatyny.

objaw Pastii/ www.stayathomemum.com.au
po-płonicze złuszczanie się skóry/ https://c1.staticflickr.com

Leczenie

W wielu przypadkach chorób dziecięcych raczej ciężko namówić mnie do zastosowania antybiotyku. W przypadku szkarlatyny nie ma zmiłuj – konieczna jest antybiotykoterapia i to dość długa. Powinna ona trwać przez 10 dni. Stosujemy zwykle Penicylinę.

Powikłania

Prawidłowe rozpoznanie płonicy i wczesne włączenie odpowiedniego leczenia chroni małego pacjenta przed wystąpieniem powikłań. Zaliczamy do nich:

  • zapalenie mięśnia sercowego
  • zapalenie węzłów chłonnych
  • zapalenie ucha środkowego
  • zapalenie zatok
  • zapalenie stawów
  • zapalenie kłębuszków nerkowych
  • gorączkę reumatyczną

Profilaktyka?

Higiena i na tym koniec. Częste mycie rąk, unikanie chorych osób. Szczepionki brak.

Jeśli chodzi o zakaźność płonicy to chory zarazić może otoczenie na 24 godziny przed pojawieniem się objawów, a przestaje zarażać po 24-48 godzinach od podania antybiotyku.

Pytania od rodziców:

  • Czy to możliwe żeby moje dziecko zachorowało na płonicę dwa razy? A może lekarz się pomylił?

Zwykle zachorowanie na szkarlatynę daje trwałą odporność. Ale należy pamiętać, że istnieją trzy typy toksyny bakteryjnej, które mogą wywołać chorobę. Stąd u niektórych płonica wystąpi nawet 3 razy. Zachorowanie wywołane daną toksyną daje odporność na tę konkretnie toksynę. Zdarza się, że dziecko zachoruje ponownie na ten sam typ , ale najczęściej taka sytuacja ma miejsce jeśli nie doszło do prawidłowego wyleczenia przy pierwszym epizodzie choroby (przerwane podawanie antybiotyku lub nieprawidłowa jego dawka).

  • Czy płonica występuje tylko u dzieci? Lekarz powiedział mi, że podejrzewa u mnie szkarlatynę…

Szkarlatyna nie występuje tylko u dzieci, osoby dorosłe również mogą na nią zachorować.

  • Jak potwierdzić rozpoznanie płonicy?

Wielu lekarzy ma w swoich gabinetach tak zwane „szybkie testy”. Pobranie wymazu z gardła i jego umieszczenie w specjalnej mieszaninie pozwala w ciągu kilku minut potwierdzić infekcję paciorkowcową.

  • W przedszkolu mojego dziecka panuje płonica. Córka dostała wysypki, ale nie gorączkuje. Czy to wyklucza szkarlatynę?

Brak gorączki lub niewielki tylko stan podgorączkowy nie wykluczają rozpoznania. Zdarza się, że objawy płonicy nie są mocno wyrażone. Umiarkowanie zaczerwienione gardło, prawidłowa temperatura ciała, wysypka jedynie w fałdach skórnych, zgięciach. Pod uwagę zawsze bierzemy całość obrazu, ewentualnie zlecamy badania dodatkowe.

24 thoughts on “Kiedy dziecko płonie…

  1. Brakuje mi bardzo informacji co robić z zabawkami etc. W momencie jak chory ma.mlodsze rodzeństwo. Czy paciorkowiec długo żyje na zabawach, ubraniach, poscieli etc?

    1. Mój 1,5 roczny synek właśnie zachorował na szkarlatyne. Miał tylko stan podgorączkowy, zaczerwienione gardło i wysypkę. Zaczęło się od zaczerwienienia w okolicy odbytu i w pachwinach. Na początku dwóch lekarzy nie zdiagnozowało u niego płonicy, ale dzisiejszy pozytywny wynik testu rozwial wszelkie wątpliwości.

    1. podanie antybiotyku choremu dziecku sprawia że po dobie już ie jest zakaźne dla otoczenia. Poza tym przestrzeganie podstawowych zasad higieny

    2. Witam.. Córka właśnie przechodzi szkarlatyne, od czwartku bierze klacid. Wysypka przeszła ale nadal ma skoki wysokiej gorączki..to normalne??

      1. gorączka może się utrzymywac przez kilka dni – niekieyd tak bywa, ale warto podejść do lekarza na badanie żeby ocenić stan dziecka. Dziwi mnie trochę taki dobór antybiotyku.

  2. Mój trzy letni syn również dostal klacid ponieważ przy poprzedniej infekcji bardzo źle zareagowal na Augmentin (bole brzucha, biegunka, pokrzywka). Ma go brać przez 10 dni. Mamy również zrobić badanie moczu, ale nie zapamiętałam po jakim czasie? Po skończonej antybiotykoterapii? Po jakim czasie może wrócić do przedszkola?

  3. Moja 2 letnia córka wlasnie przechodzi szkaraltyne .Zaczęło się od goraczki i czerwoneo gardła. Dostala antybiotyk Amotaks ,na drugi dzień wystąpiła wysypka. Boje się tylko ,bo nie do końca chce przyjmować, podajemy w soku ,w mleku ale nie zawsze się udaje ,ze wszystko wypije … Czy mogą pojawić się przez to powikłania?

  4. Cześć, u syna nie rozpoznano szkarlatyny…tak naprawdę była gorączka, niby 3 dniówka, wysypka nie aż taka jak na zdjeciach…teraz zaczęła schodzić skóra z palców…od gorączki minęło dokładnie 12 dni, jutro jedziemy na ASO i badanie moczu. Czy teraz antybiotykoterapia ma jeszcze sens?

      1. ASO ponad 1600. Lekarz zadecydował podanie antybiotyku, chociaż syn nie ma już żadnych objawów. Jakie badania zrobić sprawdzające ewentualne komplikacje?

  5. Czy przy szkarlatynie może wystąpić bezbarwna wysypka typu cielista kaszka widoczna pod światło?
    I czy tej chorobie może towarzyszyć tez katar i kaszel ?

    1. Lekarz nie rozpoznał szkarlatyny i we krwi crp i ASO w normie, ale pojawia się do czerwonego bolącego gardła wysypka. Bardziej pokrzywkowata. Mogę mieć pewność że to nie szkarlatyna
      ?

  6. Czy dzieci 0-2 lat mogą zachorować mając kontakt z chorą osobą ? O co chodzi z receptorami przy zakażeniu paciorkowcem u takich maluszków ?

  7. A jak rozróżnić płonicę od rumienia zakaźnego? Jeśli dziecko miało step test dodatni i motyla na buzi ale wysypka była jedynie na tyle ramion i pośladkach w postaci pajączków i zaczerwienień i lekkich krostek?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *