Dzisiaj trochę o badaniu tych najmniejszych. Wielka frajda. Noworodki i małe niemowlaki to bardzo wdzięczni pacjenci. Nie wyrywają się, jeśli kopną to nie boli, jeśli osikają to też da się przeżyć 🙂 Czasami śmieszne pozycje czy dziwne ruchy, które dziecko przybiera w trakcie badania są celowo przez lekarza prowokowane. Odruchy pierwotne mówią nam wiele o rozwoju małego dziecka. I taki czy inny odruch pediatra w trakcie badania będzie oceniali celowo go wywoływał. Wpis będzie właśnie o odruchach pierwotnych – uwzględnię te najczęstsze, które są najbardziej widoczne.

Odruch Moro

Trzaśnięcie drzwiami, inny nagły hałas, nagły ruch, z pozoru delikatne uderzenie o przewijak czy zbyt gwałtowna zmiana pozycji dziecka mogą doprowadzić do nagłego pobudzenia dziecka – wyrzuca ramiona na boki i zaraz ponownie je do siebie przybliża. Wygląda to tak, jakby dziecko chciało samo siebie przytulić. Można go nazwać odruchem obronnym – dochodzi do przyspieszenia oddechu, akcji serca, niekiedy płaczu – czyli objawów typowych dla stresu.

Oto jak wygląda odruch Moro: klik, klik, tutaj odruch Moro wywołany kichnięciem dziecka klik

Lekarz w trakcie badania zwykle łapie noworodka czy niemowlaka za dłonie i pociąga lekko na bok czy do góry, po czym puszcza piąstki dziecka. Odruch Moro się pojawia. W trakcie badania można również pociągnąć za boki pieluszkę, na której leży dziecko. Dziecko reaguje i pojawia się płacz. Jeśli mamy do czynienia z noworodkiem lub małym niemowlakiem to obecność odruchu Moro świadczy tylko i wyłącznie o dobrym stanie małego pacjenta. Moro słabnie w okolicach 4 miesiąca życia a do 6 miesiąca powinien zupełnie zaniknąć. Jeśli odruchu nie stwierdza się w typowym wieku lub utrzymuje się on zbyt długo to jest to sygnał ostrzegawczy dla pediatry. Takie sytuacje zwykle zobowiązują do przeprowadzenia dokładniejszych badań.

Odruch Palmara, czyli odruch chwytny dłoni

Ukochany przez wszystkie mamy. Ile widziałyśmy takich zdjęć – malutka dłoń obejmująca palec mamy lub taty. To zasługa odruchu chwytnego. Dotknięcie lub naciśnięcie dłoni dziecka powoduje automatyczne jej zaciśnięcie. Dziecko potrafi zaciskać piąstki już w 11 tygodniu życia płodowego (!), a po narodzinach ma zaciśnięte dłonie przez większość część dnia. Im dziecko jest starsze tym bardziej się rozluźnia 🙂 Zwykle między 4 a 6 miesiącem życia niemowlak potrafi już wyciągnąć dłonie po zabawkę i utrzymać ją w dłoni i właśnie wtedy zanika pierwotny odruch chwytny.

Asymetryczny toniczny odruch szyjny, czyli odruch szermierza 😉

Gdy dziecko obraca głowę na bok, po tej samej stronie w którą patrzy noga i ręka prostują się, a w tym czasie druga noga i ręka pozostają zgięte. Czyli mamy małego szermierza. Wygląda to tak:

Odruch niezwykle ważny dla napięcia mięśniowego. Dziecko ćwiczy ruchy ciała, przygotowuje się między innymi do sięgania po przedmioty. Zanika zwykle około 6 miesiąca życia i umożliwia tym samym dalszy rozwój dziecka – pełzanie i raczkowanie.

Odruch szukania – gdzie jest pierś? I odruch ssania – znalazłem pierś!

Jedzenie, jedzenie i jeszcze raz jedzenie! Nie ma nic lepszego dla malucha! A żeby było to możliwe potrzebne są dwa pierwotne odruchy. Przez pierwsze 3-4 miesiące życia, dziecko w reakcji na podrażnienie policzka odwraca główkę i wysuwa język w tym kierunku (odruch szukania), dając nam znać, że jest gotowe do ssania piersi lub butelki. Kiedy znajdzie to czego szuka potrafi objąć ustami brodawkę lub smoczek i zjeść. U niektórych wcześniaków mogą pojawić się problemy z tymi odruchami, a przez to z karmieniem. Takie dzieci zawsze wymagają indywidualnego podejścia.

Odruch grzbietowy Galanta

Kładziemy bobasa na brzuchu (ewentualnie układamy na przedramieniu) i drażnimy po kręgosłupie. W reakcji na to dziecko zgina bioderka (w pozycji na brzuchu – unosi pupę do góry). W zależności od tego z której strony zadziałamy to w tym kierunku dziecko się wygnie.  Odruch ten powinien być taki sam po obu stronach pleców. Wygląda to tak: klik i tak: klik. Każda mama, która rodziła drogami natury powinna być wdzięczna temu odruchowi – pomaga on przechodzić dziecku przez kanał rodny.

Taki mały a już chodzi – odruch podparcia

Jeden z najszybciej zanikających odruchów prymitywnych. Zwykle zanika około 2 miesiąca życia. Dziecko spionizowane (trzymane pod pachami) podpiera się o podłoże – wygląda to tak, jakby próbowało chodzić. Ma związek z tonicznym napięciem mięśni noworodka.

Odruchy prymitywne w większości zanikają w trakcie pierwszego półrocza życia dziecka. Ich dłuższa obecność lub ich brak są dla nas sygnałem ostrzegawczym. Nie zawsze jest książkową – to prawda. Ale w takich wypadkach zalecana jest dokładniejsza obserwacja dziecka i dodatkowe badania czy konsultacje.

Więcej o rozwoju dziecka poczytasz tutaj: klik.