Ciągle i ciągle powtarzam Wam, że większość infekcji u dzieci to infekcje wirusowe. Podobnie jest z infekcjami przewodu pokarmowego, ale dzisiaj – dla odmiany – pogadanka o bakterii! Salmonelloza.

Mikrobiologicznie i statystycznie

Szczepy Salmonella są jedną z głównych przyczyn bakteryjnych zakażeń przewodu pokarmowego u dzieci na całym świecie. Nie chce Was zanudzać mikrobiologią, więc dla ułatwienia powiem, że w przypadku Salmonelli wiele jest serotypów. Jedne są mniej, inne gorzej poznane, ale wystarczy wiedzieć, że w przypadku bakteryjnych infekcji przewodu pokarmowego u dzieci do 5 roku życia dominują tak zwane niedurowe szczepy Salmonelli. Z rzadszych bakterii wymienić można Campylobacter, E. coli, Shigella czy Yersinia.

Jak to się stało?

Do transmisji zakażenia może dojść w wyniku spożycia zakażonego jedzenia ALBO przez kontakt ze zwierzętami.

Udowodniono przeniesienie zakażenia z żywności (mięso drobiowe, surowe jajka, zwłaszcza surowe, niepasteryzowane mleko i jego przetwory, surowe owoce i warzywa).

Rzadziej źródłem zakażeń jest kontakt ze zwierzętami: żółwie, chomiki, szczury czy kury. Bakteriami Salmonella można także zakazić się od chorego człowieka lub nosiciela. Pamiętajcie, że podróże zagraniczne (szczególnie w rejony południowo -wschodniej Azji) to również czynnik ryzyka zakażenia salmonellozą.

Jak to się objawia?

Najczęściej biegunką. Czyli dość typowy objaw w przebiegu infekcji wieku dziecięcego. Zwykle są to samoograniczające się biegunki. Czyli takie, które ustępują bez jakiegokolwiek leczenia i mogą się nie charakteryzować niczym szczególnym. Raczej nie towarzyszą im wymioty.

Ale bywają również takie biegunki, którym towarzyszy gorączka, dreszcze, ból głowy, a z dziecka dosłownie „się leje”, a stolce mają domieszkę krwi (takie przebiegi zwykle wymagają pobytu w szpitalu ze względu na ryzyko odwodnienia).

Gorączka zwykle ustępuje w ciągu 48-72 godzin,  biegunka trwa 4-10 dni.

Jak to się bada?

Skąd mamy wiedzieć, że to jest Salmonella a nie np rotawirus? Wykonujemy badanie kału. A konkretniej jego posiew lub (rzadziej) badanie PCR.

A jak nie biegunka to co?

To może być nawet zakażenie ogólnoustrojowe, czyli bakteriemia (wysiew bakterii do krwi). Może do niej dojść zwłaszcza u osób z obniżoną odpornością i u niemowląt.

Salmonella może również wywołać zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (zwłaszcza u niemowląt do 6. miesiąca życia) i taki przebieg obarczony jest dość wysoką śmiertelnością (nawet 70%).

Zapalenie kości i szpiku w przebiegu zakażenia Salmonellą to przede wszystkim problem osób chorujących na anemię sierpowatokrwinkową lub w stanie immunosupresji.

Leczenie

Skoro bakteria to antybiotyk? Nieeeeee 😉 Tu Was zaskoczyłam (podobnie jak przy zapaleniu ucha środkowego). Antybiotyki rezerwujemy tylko dla ciężkiego przebiegu infekcji. A to oznacza, że mogą go otrzymać: niemowlęta, osoby po 50. roku życia, pacjenci w immunosupresji, osoby z bakteriemią  (czyli tym przebiegiem ogólnoustrojowym) czy objawami pozajelitowymi. Dlaczego tylko oni?

Udowodniono, że antybiotyk może sprzyjać rozwojowi nosicielstwa, a nie poprawia przebiegu choroby (nie przyspiesza wyzdrowienia).

Nosicielstwo

Co to znaczy, że ktoś jest nosicielem? Załóżmy, że nasze dziecko miało biegunkę i okazało się, że w posiewie kału wyhodowano właśnie Salmonellę. Odchorowało swoje, objawy ustąpiły, ale badania kału nadal są nieprawidłowe. Czyli nadal ta bakteria jest z kałem wydalana. Rzadko (u +/- 2% dzieci) dochodzi do wydłużenia czasu trwania nosicielstwa nawet do roku lub dłużej. Zwykle badania kału są nieprawidłowe przez 7 tygodni (u dzieci do 5 roku życia).

Jak często badać kał? Na pewno o to spytacie. Generalnie nie ma potrzeby maniakalnego pobierania próbek kału, bo rokowanie jest dobre, a nosicielstwo Salmonelli nie powinno być powodem izolacji dziecka od rówieśników. Po mniej więcej 2 miesiącach można pobrać badanie kontrolne – aż do otrzymania 3 ujemnych wyników.

Czy dziecko może iść do przedszkola?

Jeśli nie ma objawów choroby (nie ma już gorączki i biegunki od minimum 24 godzin!) i dziecko opanowało czynności higieniczne (mycie rąk) to tak – może iść.

Jeśli w otoczeniu Twojego dziecka znajdują się niemowlęta, albo osoby w trakcie immunosupresji to pamiętaj o tym 7-tygodniowym okresie wydalania Salmonelli z kału i zwracaj szczególną uwagę na higienę!

Musimy to zgłosić

Na koniec informacja, którą warto posiadać, żeby nie zdziwił Was telefon z sanepidu. Salmonelloza podlega zgłoszeniu do stacji sanitarno-epidemiologicznej. Ustalają oni źródło zakażenia i opiekują się ozdrowieńcem – czyli osobą, która przebyła salmonellozę i nie ma już objawów.

Ochrona przed salmonellą

Jak możecie się domyślać – higiena 🙂 Mycie warzyw, owoców, jajek, mycie rąk 🙂 po prostu 🙂