Gorączkujące dziecko powoduje niepokój rodziców. Im gorączka wyższa tym niepokój większy. Czy słusznie?
Gdzie mierzyć temperaturę ciała dziecka?
Oto jest pytanie… Pamiętajcie, że bez względu na to jaki sprzęt posiadacie to jeśli nie będzie używany prawidłowo to nie ma szans na wiarygodny pomiar.
Wiele czynników ma znaczenie przy pomiarze temperatury. Nie tylko sprzęt, ale i współpraca dziecka. Gdy wspominam o tym, że najbardziej wiarygodny pomiar u małych dzieci wykonywany jest w odbytnicy, to wiele osób pisze, że się boi go wykonać lub, że dziecko nie daje sobie takiego pomiaru wykonać. Zbyt krótki pomiar w tej okolicy również będzie nieprawidłowy.
Pierwszą, podstawową sprawą jest użytkowanie danego sprzętu zgodnie z instrukcją. Także dopasuj pomiar temperatury do sprzętu, który posiadasz.
Ze względu na moich pacjentów, ale i po konsultacji z moimi obserwatorami zdecydowałam się na przetestowanie termometru bezdotykowego, którego producent wyeliminował wady sprzętu, z którym do tej pory pracowałam w przychodni czy szpitalu. Wyniki tych testów tutaj: klik.
Jeśli termometr wskazuje wynik nieadekwatnie wysoki, a dziecko nie wydaje się gorące lub wręcz przeciwnie – wynik prawidłowy, a dziecko jest rozpalone, to pomiar należy zweryfikować innym termometrem.
Wiele babć wspomina jak cudowne był termometry rtęciowe. Rzeczywiście cieszyły się dużym zaufaniem, bo były dokładne, ale są już po prostu niedostępne. Alternatywą są termometry elektroniczne. Pytanie gdzie go umieścić?
- w odbytnicy – u dzieci do 3 roku życia (należy wybrać termometr z giętką końcówką!). Przy tym pomiarze należy odjąć od wyniku 0,5 stopnia
- pod pachą u dzieci powyżej 3 roku życia
- w uchu u dzieci między 3-5 rokiem życia (istnieją odpowiednio do takich pomiarów stworzone termometry)
- w jamie ustnej u dzieci powyżej 5 roku życia
Czym jest gorączka?
Załóżmy, że pomiar temperatury wykonany został prawidłowo. Czy to już gorączka? A może wartość prawidłowa?
- w odbytnicy wartości temperatury mogą wahać się od 36,6-38,0°C
- pomiar w dole pachowym między 34,7-37,3°C
- w uchu pomiary wahają się między 35,8-38,0°C
- a w jamie ustnej między 35,5-37,5°C
Biorąc pod uwagę fakt, że gorączka jest z definicji naturalną reakcją organizmów na zakażenie to nie zawsze zaleca się jej brutalne obniżanie. W trakcie wzrostu gorączki możesz zauważyć, że stopy i dłonie dziecka będą nieco chłodniejsze – kiedy temperatura ustabilizuje się na wysokim poziomie to zwykle dziecko całe jest gorące. Gdyby jednak jego dłonie i stopy były nadal lodowate – nawet po zbiciu gorączki to skonsultuj się z lekarzem.
Wiele jest publikacji na temat większej sprawności układu immunologicznego w warunkach podwyższonej temperatury. Jest też stosik publikacji, które świadczą o tym, że przy wysokiej temperaturze upośledzona jest zdolność niektórych komórek do walki z mikrobami. I bądź tu człowieku mądry…
Powiem tak. Dopóki dziecko ma ciepłotę ciała do 38’C (nie dotyczy to jednak dzieci ze skłonnością do drgawek gorączkowych —> klik) to możemy sobie siedzieć i patrzeć. Na co patrzeć? Przede wszystkim na zachowanie dziecka. Jeśli zachowuje się prawidłowo, chętnie się bawi, ma dobry apetyt i dużo pije to możemy poczekać z obniżaniem temperatury. Z kolei jeśli „pokłada się”, marudzi, nie chce pić lub w jakikolwiek innych sposób niepokoi rodzica – podajemy lek przeciwgorączkowy.
Gdy wzrasta temperatura u dziecka to zwykle kończyny są chłodniejsze niż reszta ciała. Gdy taki stan nie mija pomimo spadku gorączki – skonsultuj się z lekarzem.
Jeszcze słowo o tak zwanym „toksycznym” dziecku przeczytacie tutaj: klik.
A kiedy pójść do lekarza?
Temat dość trudny, bo z jednej strony rodzice boją się gorączki, a z drugiej strony może to nic poważnego, więc po co czekać w kolejce w przychodni…
Wizyta u lekarza nie zaszkodzi dziecku, ale pamiętaj też, że obserwacja rodzica i Twoje odczucia to dla lekarza zawsze najlepsza wskazówka. Masz wątpliwości? Zgłoś się na kontrolę. Poza tym jest kilka sytuacji, w których konsultacja z lekarzem jest absolutnie konieczna:
- Dziecko ma mniej jak 3 miesiące!
- Dziecko boli głowa, gorączkuje, wymiotuje – idź do lekarza.
- Dziecko boli brzuch, gorączkuje, wymiotuje, nie pozwala się dotknąć, nie oddaje stolca – idź do lekarza
- Dziecko ma duszność, nie może złapać powietrza, ma kaszel szczekający, gorączkuje? – idź do lekarza
- Pojawiła się wysypka? Dziecko nie chce pić? Dziecko jest apatyczne, ciągle śpi? – idź do lekarza
Gorączka = antybiotyk?
U dzieci szczególnie często widuje się zakażenia dróg oddechowych przebiegające z gorączką, które są w zdecydowanej większości wywołane przez wirusy. Dlatego lekarze coraz częściej są dość powściągliwi z przypisywaniem antybiotyków. Tym bardziej, że mikrobiolodzy biją na alarm – zbyt częste podawanie antybiotyków sprzyja powstawaniu coraz to bardziej złośliwych bakterii, które wykazują się coraz większą opornością i sprytem.
Dlatego w pierwszym okresie infekcji przebiegającej z gorączką zaleca się ścisłą obserwację dziecka i podawanie leków przeciwgorączkowych. Jak wspomniałam wizyta u lekarza jest zalecana, bo jest tych kilka procent przypadków, które wymagają od nas bardziej intensywnego działania.
Leki przeciwgorączkowe
Te najbardziej bezpieczne i najpopularniejsze to paracetamol i ibuprofen.
Paracetamol (acetaminofen) jest typowym lekiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, ale nie ma działania przeciwzapalnego. Podany doustnie wchłania się bardzo dobrze, podany doodbytniczo – nieco gorzej, bo jego biodostępność może być niższa. Paracetamol jest fajnym lekiem, dobrze działającym i co najważniejsze bezpiecznym. Bardzo ciężko jest go przedawkować (bo dawka toksyczna jest ponad 10 razy większa od leczniczej). Naprawdę mała jest liczba zatruć paracetamolem przebiegających z uszkodzeniem wątroby.
Ile podać paracetamolu dziecku? 15 mg/kg jednorazowo (maksymalnie 90 mg/kg/dobę) doustnie. Doodbytniczo zdania są podzielone – kiedyś zalecało się zawsze 20mg/kg, ale nie zawsze zwiększenie dawki daje lepszy efekt. Niektóre źródła podają nawet do 30mg/kg. Trzymajcie się w przypadku czopków zaleceń lekarskich. Zawsze przeliczamy dawkę biorąc pod uwagę wagę dziecka, a nie jego wiek!
Preparatu które mamy do dyspozycji to czopki po 80 mg, 125 mg, 150 mg i 300 mg. Do tego dochodzi paracetamol w syropie 120 mg/5ml, 200mg/5ml lub 100 mg/ml i paracetamol w tabletkach. Czopków nigdy nie wolno dzielić!
Jak długo działa? Około 4 godzin. Czy działa dobrze przeciwbólowo? Owszem. Udowodniono jego bardzo wysoką skuteczność w bólu ucha, gardła, zębów, głowy a nawet w bólach pooperacyjnych
Ibuprofen
Zaliczamy go do niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo, zmniejsza przekrwienie i obrzęk. Jak wszystkie NLPZy ibuprofen ma swoje działania niepożądane (głównie objawy ze strony przewodu pokarmowego) – dlatego stosować go można dopiero od 3 miesiąca życia.
Ile podać ibuprofenu dziecku? 10 mg/kg (maksymalnie 30 mg/kg na dobę) to bardzo dobra dawka przeciwgorączkowa. W przypadku bólu można podać połowę tej dawki, gdyż zwykle jest wystarczająca.
Mamy do dyspozycji całe mnóstwo syropków różnych producentów. Podobnie jak w przypadku paracetamolu – zawsze dostosowujemy dawkę do wagi dziecka, a nie do jego wieku! Dla przykładu – dziecko, które waży 15 kg powinno celem zbicia gorączki dostać 150 mg ibuprofenu. Sprawdź jaką masz postać syropu i przelicz na ml.
Jak długo działa? Około 6 godzin. Skuteczność i bezpieczeństwo są porównywalne z paracetamolem stosowanym co 4 godziny. Kiedy nie podawać ibuprofenu? W ostrej biegunce i w zakażeniu dróg moczowych (w odwodnieniu nasila się działanie toksyczne na nerki), a poza tym unikamy go w ospie wietrznej (jest tu ryzyko ropowicy i posocznicy paciorkowcowej).
Do zapamiętania!
Przy wysokiej gorączce, wyraźnym złym samopoczuciu dziecka – nie bój się leków przeciwgorączkowych. Zarówno paracetamol jak i ibuprofen są bezpieczne i skuteczne. Możesz podawać je na zmianę lub na przykład podać ibuprofen po około 30 minutach od podaży paracetamolu jeśli temperatura nie obniża się. Nie podawaj ich dłużej niż 3 dni bez konsultacji z lekarzem!
Ochładzanie bez leków?
Stosowanie zimnych okładów (na „okolicę wątroby” czy na kark) powinno być zawsze połączone z podawaniem leku przeciwgorączkowego. Zdarzyć się może nasilenie dreszczy u dziecka przy takim postępowaniu.
dziękuje, bardzo ciekawe informacje. Czy Nurofen / nurofen forte jest szkodliwy dla dziecka ? Pytam, bo nam zawsze lekarka przy goraczce zleca podawanie nurofenu wlasnie
Witam. Nurofen podawany u dziecka 3-msc lub starszego, w dobrej dawce na kilogram masy ciała nie jest szkodliwy 🙂 Tak jak napisałam unikamy go w odwodnieniu (ostra biegunka) i problemach nerkowych. Niewątpliwą jego przewagą na paracetamolem jest jego dodatkowe działanie przeciwzapalne dlatego wielu lekarzy go lubi 🙂
Na szczęście stany gorączkowe nie trafiają nam się często – na tą chwilę Oli ma dobrą odporność (co zmieni się zapewne po pierwszych dniach w przedszkolu). Nie mniej jednak uważam, że dobrze jest takie rzeczy wiedzieć jeszcze przed wystąpieniem takich sytuacji i dobrze jest móc szybko potrzebne informacje wyszukać. Dlatego uważam, że to prosty – potrzebny wpis
odkąd córka skończyła trzy miesiące podaję jej milifen kiedy pojawia się gorączka albo koniecznie potrzebujemy syropku przeciwbólowego, a to dlatego że jest z ibuprofenem a moim zdaniem jest on skuteczniejszy, a ten syropek dlatego że jest równie skuteczny co reklamowane syropki a mimo to tańszy od nich
Bardzo dziękuję za ciekawy wpis. Czy może Pani napisać coś o gorączce nie powiązanej z żadnymi innymi objawami? Ostatnio coś takiego przydarzyło się synkowi(4lata) – od rana temperatura (maksymalna 39.5), dziecko senne, nie chciało jeść. Lekarka kazała obserwować, po podaniu nurofenu przeszło. Czy trzeba po takim „gorączkowym epizodzie” wykonać jakiś badania (np krwi?)?
Pozdrawiam
Witam. Takie reakcje gorączkowe mogą pojawić się u dzieci. Może tak przebiegać infekcja wirusowa nie połączona z innymi objawami. Obserwacja dziecka, stosowanie leków przeciwgorączkowych i nawadnianie do to jedyne postępowanie – w razie pojawienia się dodatkowych objawów można leczenie rozszerzyć. Po takim epizodzie nie ma potrzeby wykonywania żadnych badań dodatkowych 🙂 pozdrawiam ciepło 🙂
jak mojemu dziecku przydarzy się zachorować i gorączkować to moim zdaniem nie ma chwili do stracenia. od razu walczę z gorączką by ulżyć dziecku. na pomoc przychodzi mi w takiej chwili Ibufen – lek, który zawsze mam w domowej apteczce. Jest to lek w postaci zawiesiny o smaku owocowym z wygodnym aplikatorem. Łatwo się go podaje, szybko pomaga dziecku i co najważniejsze dobrze się mu kojarzy ponieważ ma przyjemny smak.
Solidny i nieawaryjny jest termometr cyfrowy non Contact GERATHERM. Ja mam na niego aż 5 lat gwarancji. Z tego co wiem to lekarze i pielęgniarki też akurat z tego modelu korzystają bo jest najdokładniejszy.
Mamo Pediatro, a jeśli dziecko ma taką dziwną gorączkę, że tylko głowa jest rozpalona, natomiast policzki i reszta ciała nie, termometr wskazuje pod paszką dziecka normalną temperaturę, jednak po czopku z paracetamolu głowa robi się chłodniejsza, dziecko uspokaja się? Dziecko ma 15 miesięcy, ta dziwna gorączka pojawiła się przy katarze i kaszlu.
U tak małego dziecka – zawsze temperatura w pupie powinna być mierzona – pod pachą tylko pomocniczo. Rozpalona główka nie zawsze świadczy o gorączce. Zdarza się, że dziecko w okresie infekcji jest niespokojne, rozpalone od marudzenia (zwłaszcza jeśli jest kaszel lub katar), a po podaniu leku przeciwbólowego uspokaja się – nie jest w stanie powiedzieć co go bolało, ale przy infekcjach nawet dorośli często odczuwają ból wszystkiego/ból gardła/ból głowy. Pewnie tak właśnie było w przypadku Pani maluszka. Dlatego w takiej sytuacji nie ma raczej mowy o gorączce, a po prostu tak przebiega infekcja. Pozdrawiam serdecznie i dużo zdrówka życzę 🙂
Bardzo dziękuję za odpowiedź:)
Witam, który preparat lepiej podać jeśli dziecko gorączkuje po szczepieniu?
najlepiej paracetamol. Zwłaszcza u najmłodszych. Po 3 miesiącu życia dopuszczalny jest również ibuprofen.
W sumie już dość długo ma termometr Geratherm NonContact i mierzy bez zarzutu. Nie fałszuje pomiarów, co w elektronicznych potrafi się zdarzać niestety. Rtęciowe nie były bezpieczne, ale raczej dokładne, a z elektronicznymi to różnie bywa. W każdym razie ten model bezdotykowy co mam to jest precyzyjny, po testach klinicznych i nawet w szpitalach z tego co wiem właśnie z niego korzystają.
Dzień dobry 🙂 chciałabym zapytać o jakiś sprawdzony termometr elektroniczny (bo z tego co Pani napisała, to taki najlepszy jest na początek), który będzie można stosować u dziecka od urodzenia 🙂 jest tyle teraz przeróżnych termometrów elektronicznych, a z tego co czytam to często rodzice narzekają, że są niewiarygodne pomiary, więc może Pani podpowie mi jaki kupić, bo pewnie Pani ma już jakiś sprawdzony 🙂
ja posiadam microlife z giętką końcówką, do tej pory mnie nie zawiódł. Ale najważniejsze żeby właśnie końcówka była giętka.
Dlaczego do 3 rż pomiar w pupie a pod pachą pomocniczo? Czy mimo że dziecko (2 msc) daje sobie ładnie zmierzyć temp pod pachą w trakcie snu lub karmienia to jest on niewiarygodny? Pozdrawiam
tak. najbardziej wiarygodny w tym wieku jest pomiar w pupie. orientacyjnie można pod pachą
Dzień dobry, mam pytanie odnośnie stwierdzenia że czopków nigdy nie można dzielić. Nasza pediatra nie raz ma wizycie szczepiennej mówiła np. 1/2 lub 3/4 czopka 150mg. Nigdy nie podawałam dzieciom {trojka} podzielonego czopka ale zalecenia takie miałam. Dlaczego nie wolno dzielić czopków?
Bo substancja czynna nie jest w nich równomiernie rozłożona
Witam. Czy oklady robimy tylko na kark? Czy na czolo, skronie, rece, nogi mozna? I jesli mowimy o okladach, to kladziemy mokra tetre na cialko czy przykladamy na kilka sekund? Pozdrawiam
Najlepiej ma kark i w okolice wątroby (prawy luk zerowy), bo tam jest największy przepływ krwi, na ręce i nogi nie bardzo jest sens. Możemy przyłożyć do czasu az przestanie byc chłodna i wtedy wymienić.
A jakie czopki wybrać dla dziecka 12kg?
Skoro nie można ich dzielić? Dziękuję za odpowiedź
Powinno dostać 240 mg paracetamolu w czopki. Taka dawka jest niedostępna ale możecie w tej sytuacji podać 250
Witam, chciałabym zapytać jak wygląda dawkowanie ibuprofenu w czopkach. Nigdzie nie mogę znaleźć rzetelnej informacji. Z góry Dziękuję za odpowiedź.
tak jak syrop
Witam synek gdy miał 6 miesięcy dostał gorączkę dawalam na zmianę paracetamol o nurofen forte. Dziecku po podaniu leku gorączka nie spadała ale czekałam 3.5 lub 4 godziny bo nikt mi nie powiedział że mogę po 30 minutach podać?! A co w sytuacji gdy podałam czopek A po 2 minutach dziecko zrobiło kupkę? Czy on coś zadziałał czy można po tym podać syrop czy należy czekać 4 godz.?
raczej nie zdążyła się wchłonąc substancja przeciwgorączkowa i wtedy można podać doustnie.
Czy nurofen mozna podawac dluzej niz 3 dni? Moja corka goraczkuje 4 dzien,po podniu leku spada a potem znow.Lekarz stwierdzila angine…lecz corka nie ma bialych migdalkow ani nie skarzy sie na bol gardla(5lat)
Za to ma niedrozny nos,zatkany…leci jej przezroczysty katar czasami zolty,po przebudzeni rano wydmuchuje zolty..boli ja szyja z tylu..czy to zatoki?
jeśli jest po konsultacji lekarskiej i nadal gorączkuje to jest wskazanie i można podać, ale rozpoznania nie postawie na podstawie opisu
Dzień dobry. Mam pytanie: dziecko goraczkuje już 3 dzień. Leki przeciwgoraczkowe działają, ale gdy tylko kończy się ich czas działania, gorączka wraca (nawet do 38.7). Umowilam sie do lekarza. Chcialabym przefbwozyya zrobic malej badania krwi, aby pomóc lekarzowi w diagnozie. Jakie badania Pani sugeruje? Myślałam o CRP, ale czy coś jeszcze? ( moja córka rok temu miała urosepsę , pamietam do dzis jej wyniki krwi :CRP 111 I prokalcytonina 38) . Czy dla pewnosci zrobic jej powtornie te dwa badania i dopiero z nimi iść na wizytę?
Będę bardzo wdzieczna za Pani odpowiedź. Pozdrowienia.
można oczywiście morfologię i CRP, w Waszej sytuacji również badanie ogólne moczu
Podałam córce (1 rok i 10 kg) ibum forte ok 2ml przy goraczce 38 st. Ale Po godzinie gorączka nawet wzrosła do 38.6 zamiast spaść. Dlatego zamiast czopka z paracetamolem, (2ktotnie we wcześniejszych dniach nie dzialaly) podałam ponownie ibuprofen w syropie nurofen forte 2.5 ml. Pedicetamol równiez nie chciałam podawać z uwagi na wspomniana neutropenie w ulotce, na którą już choruje córka. Skumulowalam ibuprofen, mój wielki błąd.
Piszę to dla innych, żeby zwrócić uwagę na błędy w podawaniu leków przez rodzicow.
Ja mam pytanie techniczne, czy ten zakres prawidłowej temperatury w odbycie 36,6-38,0°C to jest już po odjęciu od wyniku 0,5 stopnia czy przed? Pozdrawiam!
po odjęciu
Dziękuję 🙂
Witam mam takie pytanie. Córka dziś zagoraczkowala. Miała 37.7. brak jakichkolwiek objawów. Nie ma kataru kaszlu czerwonego gardła biegunki wysypki. Nic. Dodam że jesteśmy stałe na furaginie dokładnie dafurag codziennie wieczorem 2.5 ml bo mieliśmy epizodu ZuUM i do czasu odpieluchowania ma brać. Ma 2latka. Czy jest możliwe by to był zum kiedy ciągle bierze furagine? Od tam próbujemy złapać mocz prosto do pojemnika i ciągle brak. Tzn siku jest ale nie tam gdzie trzeba. Napewno dziś jeszcze zrobię badanie moczu ale tak się zastanawiam czy to w ogóle realne. dodam że po zbiciu o 6, rano nadal nie ma małą ładnie je pije bawi się.
Czy jeśli trzymamy termometr za długo np. pod pachą to temperatura będzie wyższa? Nie raz mi się tak zdarzało. Na ulotce że min. 4 minuty. Trzymam 5 min i temp 36,9. Trzymam 8 i temp. 37,1.
Witam chciałabym się zapytać o łączenie ibuprofenu z lekiem od serca (Beto 25 zk). Córka 3,5 roku od miesiąca przybije ten lek że względu na wysokie tętno do tej pory nie było infekcji od dziś jest temperatury na nią nie działa paracetamol a na ulotce leku od serca jest aby nie łączyć z niesteroidowymi lekami przeciw zapalnymi. Niestety nie pytałam się kardiologa jak to jest z ibuprofenem ( nie było potrzeby)
a może podaje pani za małą dawkę paracetamolu? ibuprofen najpewniej może być przyjmowany razem z beto zk, ale najlepiej nie podawać ich w krótkim odstępie czasu od siebie
Uzywam Apap Forte i tam jest napisane, ze mozna podawac 15mg/kg co 6h, albo 10mg/kg co 4h. We wpisie jest napisane, ze Paracetamol dziala 4h. To jak do tego najlepiej podejsc? Jednak mniejsza dawke co 4h?
Dziekuje
Podawać dawki 15 mg/kg masy ciała a później po prostu kontrolować temperaturę.
Córka 2.5 roku. Od 7 miesięcy mamy problem z gorączką, która powraca praktycznie regularnie co miesiąc. Zaczyna się zawsze tak samo – piątek po południu i tak trzy dni gorączka ok. 39 stopni. Zbijanie gorączki wymaga stosowania naprzemiennie Paracetamolu i Ibuprofenu. Brak żadnych innych objawów. Jedynie przy spadkach i wzrostach temperatury dreszcze. Płyny przyjmuje normalnie, ale ma trochę zmniejszony apetyt. Czy to normalne? Czy powinniśmy zrobić jakieś wyniki? Dodam, że córka rozwija się prawidłowo. Proszę o odpowiedź.
Dzień dobry, czy jeżeli dziecko wieczorem dostaje temperaturę 3acetamolu temperatura spada i więcej nie różnie, cały kolejny dzień temperatury nie ma, dziexko zachowuje się normalnie i nie ma innych objawów to czy kolejnego dnia może iść do przedszkola? Co może oznaczać taki jednorazowy wzrost temperatury? Z góry dziękuję za odpowiedź